Üniversite 4. sınıf öğrencisi Mesut Pala, kendi çabalarıyla geliştirdiği projenin balıkçılık sektörünün gelişimine destek olacağını söylüyor

“Tilapia Hibrit” ile tavuk eti fiyatına balık yedirecek

Mesut Pala, Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Su ürünleri mühendisliği bölümü 4. sınıf öğrencisi… Kendi çaba ve çalışmaları ile yeni ve özel hibrit(melez) balık üretimini Türkiye’de başardı.

Pala, tatlısu, acısu ve tuzlu su ortamında yetiştirilebilecek hızlı büyüyen ‘ekonomik balık’ ile su ürünleri yetiştiriciliği ve ihracatını arttıracağını belirtti. Pala, bu uygulama ile halkın daha ucuz ve kaliteli balık yiyebileceğini ifade etti.

Ege Denizi koşullarında 300-350 gramlık bir levrek ve çipura balığının 15-18 ay arasında yetiştiğini hatırlatan Pala, bu uygulama ile sürecin 5-6 aya kadar indiğine dikkat çekti. Pala,
“18 ay olarak baz aldığım balık şuan yetiştirilmekte olan çipura ve levrek balıklarıdır. Çipura ve levrek balıkları 15-18 ay yetiştiricilik süresi zarfında 300-350 gr geliyor.
Benim oluşturduğum hibrit tilapialarda 300-350 grama, fingerlik(parmak boyutunda) boydan itibaren 5-6 ay süre zarfında gelmektedir. Yani çipuranın yetiştiricilik dönemini 15 ay olarak baz alır isek tilapia hibritlerimi de 5 ay baz alır isek arada 10 ay kadar fark var. 10 ay erken hasat ediyoruz. Şöyle örnek verecek olursam 1 ton çipura ve levrek balığı yetiştireceğim sürede, 3 ton tilapia yetiştirebilirim.  Ayrıca kaliteli bir 300-350gr’lık çipura ve levrek balığının çiftlikten toptan kilogram çıkış fiyatı 7,5-10 TL arasında çıkarken perakende 10-15 TL arasında satılıyor. Ürettiğim tilapia hibritim çiftlikten toptan kilogram çıkış fiyatı 5-7 TL arasında çıkacak perakende ise 7-10 TL arasında satılabilecek. Yani üretim miktarı yüksek oranda yapılır ise tavuk fiyatına halk balık yiyebilecek” dedi.

Hibrit tilapia balığı ile değişik tuzluluk derecelerine gösterdiği tolerans ile denizdeki kafesler, göllerdeki kafesler, toprak havuzlar ve beton havuzlarda yetiştiriciliği yapılabileceğini aktaran Pala, bu çalışmayı kendi çabaları ile yürüttüğünü kaydetti. Pala, “Kısa süreli yetiştirme periyotları ile pazara balık sunulabilecektir. Bitkisel kökenli hammadde ile yapılan yemle beslendiğinden yem fiyatı ucuzlayacaktır. Bundan dolayı balık fiyatı da düşecek ve halkın bütçesine uygun protein kaynağı sağlanacaktır. Arz fazlası olan balık ise işleme tesislerinde işlenip yurtdışına ihraç edilebilir. Yani ülke ekonomisi bundan kazançlı çıkacaktır. Halk balığa doyacak yetiştirici yoğun olarak balık üretip para kazanacak ekonomiye canlılık getirecektir” dedi.

Proje hakkında bilgi veren Pala, “Amacının Türkiye’de su ürünleri yetiştiriciliği sektörü mevsimsel dönemlerden etkilenmektedir. Bu iklimsel etki balık türlerine göre gelişim hızlarını olumlu ya da olumsuz yönde etkiler. Şu an yetiştiriciliği yapılan balık türlerinin pazarlık boya gelmesi uzun zaman almaktadır. Amacım Türkiye’ye hızlı gelişimi ve adaptasyon yeteneği yüksek olan balık türü kazandırmaktı. Ayrıca şu an ülkemizde balık yemi fiyatı yüksektir. Bunun sebebi balık yeminin yüzde 40-50 oranında balık unu içermesidir. Yetiştiriciliği yapılan balık türlerinin çoğunluğu karnivor (etçil) balık türleridir. Bu da balık ununun yemdeki oranının yüksek olmasına sebep olmaktadır. Diğer amacım ise omnivor (hem etçil hem otçul) ya da herbivor (otçul) bir balık üreterek buna çözüm bulup ucuz fiyata tüketiciye balık sağlamaktı. Bu balığın tilapia (tatlısu çipurası) olabileceğine kanaat getirdim. Bu konuda çalışmama başladım” diye konuştu.

Tilapia (Tatlısu çipurası)’nın özellikleri hakkında da bilgi veren Pala, “Tilapialar esas olarak tropikal ülkelerde yetiştirilen ekonomik öneme sahip tatlısu balıklarıdır. Ayrıca omnivor (hem etçil hem otçul) beslenme özelliği gösterir. Bu balığın çeşitli ortam şartlarına adaptasyon yeteneği yüksektir. Bununla birlikte tuzluluk derecelerine de toleransı olan türleri vardır. Ancak bu adaptasyonu sağlayan türlerin gelişim hızları yavaştır. Deniz tuzluluğunda birçoğu ölmektedir. Ayrıca deniz suyunun tuzluluğu göz önüne alınırsa binde 35-40 oranında tuzluluk derecesine adaptasyon yeteneği olan türlerinin yetiştiricilik açısından olumsuz yönleri çoktur. Ülkemiz açısından egzotik bir tür olması doğal dengeyi bozacağı düşüncesi ile yetiştiriciliğine olumlu bakılmamakta idi, bu nedenle üretimine yönelme yoktur. Bunun sebebi hızlı üremesidendir. Bu özellik su ürünleri yetiştiriciliği açısından iyi olsa da doğal dengeyi etkileyeceğinden yavruların doğaya kaçması ihtimalinden olumsuz görülmektedir. Ayrıca tilapia balıklarının dişilerine göre erkek bireyler hızlı gelişim göstermektedir. Üretim miktarının artması açısından erkek bireyin fazla olması gereklidir. Diğer ülkeler bunu sağlamak için testesteron hormonu (erkeklik hormonu) uygulamaktadır. Ancak bu ülkemiz açısından uygulanması uygun değildir. Bu uygulama pazarlama açısından olumsuz etki sağlayabilir. Tüketiciye antipati yapıp tüketimini engelleyebilir” dedi.

Bu uygulamanın balıkçılık sektörünün gelişimine katkı sağlayacağını aktaran Pala, şunları söyledi: “Yaptığım çalışmada  ben ise tilapia (Tatlısu çipurası) balıklarında kendi oluşturduğum hibrit (melez) tür ile geniş bir tuzluluk toleransı olan bireyler elde ettim. Bu bireyler tatlısu, acısu ve tuzlu suya adaptasyon yeteneği yüksek hibritler (melezler) dir. Üretimini tatlı suda yaptığım balıkların çeşitli tuzluluk derecelerine adaptasyonunu sağladım. Elde ettiğim bireylerin yüzde 100’e yakını erkek hibrit tilapia balığı olarak elde ettim. Yani doğal olarak erkek bireyleri elde ettim. Testesteron hormonu ( erkeklik hormonu) uygulamadan bu sonuca ulaştım. Buradaki düşüncem bu hibrit tilapia balıklarının tatlısu, acısu ve denizde yetiştiriciliğini sağlamaktı. Egzotik tür olmasından dolayı doğaya yapacağı olumsuz etkisinin de monosex (tek cinsiyet) özelliği ile önüne geçmiş olmaktı. Bununla birlikte tilapia balıkları omnivor(hem etçil hem otçul) bir tür olması nedeni ile bitkisel kökenli protein kaynaklarını tüketebilmektedir. Bunun önemi ise balık unundan dolayı pahalı olan balık yemi yerine, bitkisel protein kaynakları içeren uygun fiyatlı yem üretilerek hibrit (melez) tilapialarıma yem olarak verilebilir. Yani suda yetişen tavuk gibi anlaşılabilir. Ülkemizde alabalık yetiştiriciliği yaz döneminde su sıcaklığının yükselmesinden dolayı sıkıntı yaşanmaktadır. Bu dönemlerde sıcaklığa toleransı yüksek olan hibrit tilapia balığım yetiştirilebilir. Denizlerdeki yetiştiriciliklerde ise ikinci ürün olarak yetiştirilebilir. Denizlerdeki kafeslerde adaptasyonu sağlanmış hibrit tilapia yavruları büyütülüp pazar boyunda satılabilir. Yaklaşık olarak bir yetiştiricilik döneminde 4-5 ay gibi zamanda 250-300gr ağırlığa gelir. Diğer yetiştiriciliği yapılan balıklar ile karşılaştıracak olursam alabalık 6-8 ay arasında 250gr, çipura ve levrek balığı ise 15-18 ayda 300-350gr ağırlığa gelmektedir. Tilapia hibritim, yetiştiriciliğinde hızlı gelişmesi, her türlü bitkisel proteini tüketebilmesi, doğal dengeye zarar vermemesi ve tuzluluğa adaptasyonu açısından akılcıl bir çözümdür. Tilapia balıklarının beyaz etleri çekicidir. Fileto ve füme yapılarak yurtdışına ihracatı yapılabilir. Lezzeti güzel ve herkes tarafından kabul görecek bir balık türüdür.”

Resimaltı: TİM Başkan Vekili Ali Nedim Güreli,  Akhisar Ticaret Borsası Başkanı Alper Alhat ve Zeytindostu Derneği Başkanı Mustafa Alhat, Pala’dan projesi hakkında bilgi aldı.

SG TİCARET ÖZEL 6 HAZİRAN 2013