SEDA GÖK
GÜNDEME DAİR…
Sorun yaşadığımız bölgelere ihracatta zayıfladı. Türkiye’nin Ocak-Haziran dönemi dış ticaret verilerinde, bölgesel olarak risk yaşanan ve son dönemde ilişkilerde bazı sorunlar gerçekleşen ülke gruplarına ihracatta sert düşüşleri beraberinde getirdi.
2018 Ocak-Haziran döneminde Yakın ve Ortadoğu ülkelerine (Mısır, Lübnan, Irak, İran, Suriye, İsrail, Ürdün, Filistin) ihracatımız, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,6 oranında azalarak 14 milyar 304 milyon dolara geriledi. Bir önceki yılda ihracat tutarı 18 milyar 487 milyon dolar düzeyindeydi.
Türkiye’nin ihracatının sıçrama yaptığı ve göreli olarak ilişkilerin daha iyi seyrettiği 2014 yılı ile karşılaştırdığımızda net gerileme var. 2014’e göre yapılan kıyaslamada ihracat düşüşü yüzde 19,39 olarak gerçekleşmiş.
TÜİK verilerine baktığımızda Yakın ve Ortadoğu ülkeleri bazında ise ilginç bir görüntü var. Daha çok altın ticareti ile ön plana çıkan Birleşik Arap Emirlikleri dışındaki ülkelerle ticaretin gelişmesi dikkat çekiyor. Bu yılın ilk 6 ayı sonunda Suudi Arabistan’dan ihracat yüzde 11,2 gerilese de ithalat yüzde 40 arttı. Mısır ile hem ihracat hem de ithalatta artış gözlendi. Serbest ticaret anlaşmasını durduran Ürdün’den ithalat azalırken ihracat arttı. Türkiye’nin yaptırımların kalkmasıyla ihracatında artış beklediği İran’a ise ihracatta keskin bir düşüş oldu.
2014-2018 Ocak Haziran bölgelere göre ihracat ve ihracat ithalat değişimini irdelediğimizde; Yakın ve Ortadoğu ülkelerine yapılan ihracat da yüzde 19’luk bir gerileme yaşandı.
Bu bağlamda en büyük gerilemede BAE birinci sırada yer alırken; Filistin yüzde 26 ile ikinci sırada yer aldı. Gerilemenin dikkat çektiği ülkeler sıralamasında üçüncü olan ise yüzde 14 ile İran.
Buna karşılık siyasi ve politik gelişmelerden etkilenmeyen pazarlarda var. Bahreyn’e olan ihracatta yüzde 38, Mısır yüzde 30, Kuveyt yüzde 21,58 ve İsrail yüzde 20 oranındaki artışlarla ilk 4 sıradaki ülkeler olarak karşımıza çıktı.
Bütün bu verilerde gösteriyor ki, Türkiye’nin ihracatta Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılı olan 2023 için belirlediği 500 milyar dolarlık rakama ulaşması; gerek dünyanın konjoktürel koşulları ve gerekse iç dinamiklerden dolayı zor görünüyor. Bu nedenle hedefleri revize etmek ve daha inandırıcı söylemlerde bulunmakta fayda var.