SEDA GÖK

GÜNDEME DAİR… 

Türk limancılık sektörünü ileriye taşıma misyonuyla çeşitli çalışmalara imza atan Türkiye Liman İşletmecileri Derneği’nin (TÜRKLİM), her yıl hazırladığı sektör raporunun 2017 sayısı geçtiğimiz günlerde yayınlandı. Raporda; konteyner taşımacılığındaki büyüme dikkat çekiyor.

Türkiye Limancılık Sektörü 2017 Raporu,  114 adedi konteyner, genel kargo ve kuru dökme yüke hizmet veren 70 adedi ise petrol ve türevlerini elleçleyen tesisleri olmak üzere toplam 184 adet terminalin kapasitesi ile hazırlanıyor. Raporda; Uluslararası Ulaştırma Forum (ITF) tahminine göre 2016-2030 yılları arasında dünyada taşınan mal miktarının yıllık yüzde 4.2 gibi bir oranda artış göstereceği ve 2030 sonrasında ise bu oranın yüzde 3.3’e gerileyeceği öngörülüyor.

Dünyada taşınan konteyner adedi TEU bazında 180.6 milyona ulaştı. 2016 yılında dünyada taşınan konteyner adedi TEU bazında 180.6 milyona ulaştı. Bu sayının limanlara yansıması yaklaşık 700 milyon TEU olarak gerçekleşti. Bir önceki yıla göre artış oranı ise yüzde 3.2 gibi düşük bir seviyede kaldı. Rota bazında bakıldığında en önemli artış yüzde 4.9 ile Çin denizi gibi iç taşıma bölgelerinde, özellikle transit konteynerin etkisiyle gerçekleşti.

Dünyada neredeyse tüm yük türlerinde gelişim, geçmiş yıllara göre düşük seyrediyor. 2016 yılında dünyada denizyolu ile taşınan yükler yüzde 2.6 oranında artış göstererek 11.1 milyar tona ulaştı. En fazla taşınan yük gurubu olan kuru dökme yükler 2016 yılında yüzde 1.3 artış göstererek 4.8 milyar tonluk bir hacimde gerçekleşti. En fazla taşınan ikinci yük grubu ise ham petrol oldu.

Dünya genelinde yüzde 4.1 oranında artışla 3 milyar ton ham petrol taşındı. Ham petrol taşımalarını ton bazında yüzde 3.5 artışla konteyner izledi. 2016 yılında dünyada neredeyse tüm yük türlerinde gelişim, geçmiş yıllara göre düşük seyretti. 2016 yılında dünyada denizyolu ile taşınan yükler yüzde 2,6 oranında artış göstererek 11,1 milyar tona ulaştı.

Rapordaki ayrıntılara baktığımızda 2016 yılında limanlarımızda elleçlenen konteyner 6.8 milyon TEU dış ticaret ve kabotaj, 2 milyon TEU transit konteyner olmak üzere toplam 8.8 milyon TEU oldu.  Limanlarımızda konteyner elleçlemesi toplamda yüzde 8, dış ticaret ve kabotaj konteyner toplamda yüzde 6.8, transit konteyner ise yüzde 12,2 oranlarında artış gösterdi. Son üç yılda büyüme hızı düşmekle birlikte 2009 yılından 2015 yılına kadar kesintisiz büyüyen RO-RO taşımacılığı 2016 yılına geldiğinde; yüzde 3.7 azalarak 451 bin araca düştü. 2016 yılında Kabotaj hatlarında ise 13 milyon araç taşındı.

Raporda yer alan diğer bilgilere baktığımızda ise Türkiye limanlarında 2016 yılında 121 milyon ton yükleme, 242 milyon ton boşaltma ve 66 milyon ton transit olmak üzere toplam 430 milyon ton yük elleçlendi. Elleçlenen yükün yüzde 65’i boşaltma, yüzde 28’i yükleme ve yüzde 16’sını ise transit yükler oluşturdu. Limanlarımızda elleçlenen yük bir önceki yıla oranla ton bazında yüzde 3.4 büyüdü. Ton bazında en büyük artış yüzde 9.1 ile konteyner yüklerinde yaşandı. Sıvı dökme yük ve Ro-Ro da ise ton bazında yüzde 1 azalma oldu.

Bölgesel bazda en fazla yük elleçlenen bölge 2016 yılında da Marmara Bölgesi oldu. Bölgeler itibarı ile elleçlenen yük açısından ton bazında en yüksek artış son üç yılda olduğu gibi 2016 yılında da yine Ege Bölgesi’nde gerçekleşti. Elleçlenen yük tipleri içerisinde geçmiş yıllarda olduğu gibi 2016 yılında da sıvı yükler 144 milyon ton ile ilk sırada geldi.

İhraç yüklerde ilk sırayı İtalya aldı

2016 yılında limanlarımızda yüklenen ihraç ülkelerde ilk sırayı İtalya aldı. İtalya; aynı zamanda transit yükler açısından 40 milyon ton ile de ilk sıradaki yerini aldı. Boşaltılan ithal yükler içerisinde 39 milyon ton ile Rusya limanlarından gelen yükler ilk sırada yer aldı. Toplam elleçleme dikkate alındığında ilk üç ülke olan İtalya, Rusya Federasyonu ve Mısır, toplam yükün yüzde 34’ünü oluşturduğu görülüyor.

Kruvaziyer de kan kaybı…

Raporda dikkat çeken bir diğer başlık ise kurvaziyer yolcu ve gemi sayılarındaki düşüş. 2013 yılında kurvaziyer rakamları Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesi olan 2,2 milyon yolcu rakamına ulaşmıştı.  Bu rakam 2016 yılında kurvaziyer gemi sayısı 590 gemiye, yolcu sayısı ise 628 bin yolcuya düştüğü görülüyor.