Kuruyemiş sektörü, 2016 yılının ilk 10 ayında 1.5 milyar ihracat gerçekleştirdi. 2015 yılını 2,7 milyar dolar ihracat ile kapatan sektörün iç Pazar büyüklüğü 8.5 milyar TL… Türkiye; fındık, kuru üzüm ve incir üretiminde dünya pazarında ilk sırada yer alıyor.

Kuruyemiş sektörünün son dönemdeki öncelikli gündem maddesini ise iklimsel değişikliği ve tarımsal rekolte oluşturuyor.

Belli sezonlarda ürün rekoltelerinin gerek iç talebi gerekse ihracatta ihtiyacı karşılayamaması sıkıntı yaratıyor.

Bu dönemde fiyatların yükselmesi nedeniyle ihracatta süreklilikte sorun yaşayan firmaların devamlılığı açısından endişe yaratıyor. Sektör temsilcileri, bu nedenle özel bir politikanın oluşturulmasını istiyorlar.

Bu kapsamda ceviz ve bademe yönelik olarak “Ceviz ve Badem Eylem Planı’ oluşturulduğunu hatırlatan sektör temsilcileri, bu iki üründe verimliliğin artırılmasına yönelik çalışmaların daha çok desteklenmesinin önemine dikkat çekiyorlar. Toprak yapısının uygunluğunun doğru bir şekilde belirlenmesini ve fidan kalitesi ile ilgili problemlerin çözülmesi gerektiğini de vurguluyorlar. Planlı tarımın yaygınlaştırılması ve lisanslı depoculuğun teşvik edilmesi de sektörü geliştirecek adımlar olarak sıralanıyor.

İHRACATTA İLK ÜÇTEYİZ

Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği’nin rakamlarına göre; Türkiye olarak fındık, incir, kayısı ve üzümde dünya pazarında üretim merkezi konumunda. ABD ve Hindistan’dan sonra ihracatta üçüncü sırada gelen Türkiye, kuru meyve ihracatında ise ilk sıradayız. Bu anlamda, sektördeki rekabet gücünün yüksek olduğuna değinen sektör temsilcileri, mevcut konumu korumak ve sürdürülebilir rekabet gücünü sağlamak için, son dönemde sektörel daralmaların görüldüğü hem iç hem de dış pazarda kamu desteğinin önemini vurguluyor.

İÇ PAZARDA DARALMA…

2014′te yaklaşık 8.1 milyar TL seviyesinde olan iç pazar büyüklüğü 2015′te 8.5 milyar TL seviyesine çıktı. Buna karşılık, bu yıl küresel düzeydeki ekonomik görünüm ve siyasi çalkalanmalar nedeniyle özellikle iç pazarda daralmayla karşılaşıldı. Bu daralmanın 2017 yılının ilk yarısında da devam edebileceğini öngören sektör temsilcileri, ihracatta da daralma eğilimi gösterdi.

2015 yılında miktarda 250 bin tonluk, değerde ise 2.7 milyar dolarlık kuruyemiş ihracatı yapıldı. Buna karşılık aynı yıl miktarda 342 bin ton, değerde de 950 milyon dolar seviyesinde kuru meyve ihracatı yapan Türkiye, bu yılla birlikte düşüş eğilimine geçti.

Başta Almanya olmak üzere Avrupa Birliği ülkeleri kuruyemiş ve kuru meyve ihracatında Türkiye’nin başlıca ihracatında ilk sırada yer alırken, Rusya Federasyonu’nu ise Kuzey Afrika ülkeleri bu sıralamadaki yerlerini alıyorlar.

TÜKSİAD’ın açıkladığı rakamlara göre, bu yılın ilk 10 ayında 191 bin 742 tonluk yani, 1.5 milyar dolarlık kuruyemiş ihracatı yapan sektör, kuru meyvede ise miktarda 288 bin 940 ton, değerde 743 milyon dolar ihracat seviyesinde kaldı. Bu yılın 10 aylık verileri 2015′in aynı dönemdeki verileriyle kıyaslandığında da oranlar aşağı yönü gösterdi. Bu yılın ilk 10 ayında ihracat miktar olarak yaklaşık yüzde 2, değer olarak ise yüzde 30 gibi bir daralmayla karşı karşıya kaldı. Buna karşılık, kuru meyve ihracatı ise hem miktar hem de değer olarak değişim göstermedi.

FINDIK ÜRETİMİ DE İHRACATI DA SİNYAL VERİYOR

Türkiye’nin ürün bazında ihracattaki en büyük güçlerinden birisi olan fındıkta, 2016 yılının 10 aylık ihracat verilerine göre miktar olarak yüzde 6, değer olarak ise yüzde 32’lik azalma görüldü.

Bu duruma karşılık ay çekirdeği ihracatında, hem miktar hem de değer olarak hatırı sayılır bir artış söz konusu. İhracatta ürün çeşitliliğine gidilmesinin, fındık ve kuru meyveler dışında küresel ölçekte bilinirlik açısından fayda sağlayacağını düşünen uzmanlar, ay çekirdeğindeki söz konusu ihracat artışının da sektöre katkı sağlayacağı görüşü etrafında birleşti.

PAKETLİ ÜRÜNE YÖNELME VAR

Özellikle son bir yıldır tüketicilerin, paketli kategoride yer alan karma kuruyemişlere daha çok yöneldiğini belirten sektör temsilcileri,  ‘karışık’ paketlerin daha uygun fiyatlandırmaya sahip olduğu için ön plana çıktığını kaydettiler.