RÖPORTAJ: SEDA GÖK
Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre 2013 yılı sonu itibariyle güneş ısıl enerjisinde kurulu güçsıralamasında Çin, ABD, Almanya ve Türkiye ilk dört arasında yer alıyor. Önümüzdeki yıllarda sıralamada ilk üç arasında olmayı hedefleyen Türkiye, bu kapsamda sektörün bütün taraflarını Kasım ayında İzmir’de buluşturacak.
Bu yıl “Güneşe dokunmak” temasıve uluslararası niteliğiyle iki yılda bir düzenlenecek olan SOLARTR Konferans ve Sergisi, Enerji Bakanlığı’nın himayesinde İzmir’de Swiss Otel’de 19-21 Kasım’da gerçekleştirilecek.
150’yi aşkın sunumun yapılacağı konferans ile ilgili olarak TİCARET Sohbetleri’nin konuğu olan International Solar Energy Society(ISES) üyesi Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü(GÜNDER) Başkanı Dr. Kemal Gani Bayraktar ile sektörün mevcut durumu, yaşanılan sorunlar ve çözüm önerileri üzerine sohbet ettik.
Derneğin gelişim hikâyesini anlatır mısınız?
GÜNDER 1991 yılında kuruluyor, 1992 senesinde ise ISES’e üye olma süreci yaşanıyor. O dönemde ilgili devlet kuruluşları ve akademisyenlerin bir araya gelerek kurduğu bir dernek olma özelliği taşıyor. İlk olarak güneş konusunda farkındalık yaratmaya odaklanıyorlar. Son iki yönetim döneminde sürdürülen yeniden yapılanma süreci ile güneş enerjisi sanayindeki tüm değer zincirini temsil eden bir yapı oluştu. Güneşten ısı enerjisi üretenler, elektrik enerjisi üretenler, bunların tedarikçileri, kurulum firmaları, ilgili kamu kuruluşları ve protokolle işbirliği içinde olduğumuz üniversitelerüyelerimiz arasında yer alıyor.
Sektörün bütün taraflarını dernek çatısı altında birleştirmeye odaklandık. İhtiyaçlara yönelik çözüm ortaklarını bir araya getiriyoruz. Bütün dinamikleri eşgüdüm içinde sonuç odaklı çalıştırmak üzere yoğun çaba içindeyiz. 200’e yakın aktif üyemiz var ve her ay aramıza yeni üyeler katılıyor. Üye profilimizde büyük şehirlerimiz ağırlıkta…
Bu süreçte hangi etkinliklere imza attınız?
Son iki yıldır özel eğitim ve toplantılar düzenledik. Güneş enerjisi konusundaki yatırımlarda güneş paneli seçiminden doğru montajına, sigortası, finansmanı ve düzenli bakımına kadar geniş bir disiplini içerdiğini anlatan özel buluşmalar yaptık.
Yatırımcıların mevcut yönetmeliklere hızlı adapte olabilmeleri için politika yapıcılarının ve kamu kurumlarımızın da katkılarıyla lisansız-lisanslı başvuru konularında mevzuat eğitimleri verdirdik. Amacımız bilgi paylaşımı ile birlikte başvuru sürecini etkinleştirmek ve kontrolleri hızlandırmak ile kolaylaştırmak idi.
Bu süreçte yoğun şekilde yurtdışı ilişkilerimizi de geliştirdik. Ağustos ayında Uluslararası Enerji Ajansı Fotovoltaik Güç Sistemleri ve Güneşle Isıtma Soğutma programlarında ülkemizi temsil etmeye atandık. Amaç buralardaki bilgileri ve teknolojik gelişmeleri alıp tüm değer zinciri ile paylaşmak ve inovasyona katkıda bulunmaktır.
Ayrıca.Avrupa Fotovoltaik Sanayi Derneği ve Avrupa Güneş Isıl Sanayi Federasyonu üyelik süreçlerini tamamladık. Bundan sonra daha örgütlü ve yaygın katılıma odaklandık. Yurtdışındaki toplantılara katılıyoruz ve ülkemiz güneş enerjisi sanayini tanıtıyor, işbirliklerini geliştiriyoruz. Network’ümüzüdünya çapında güçlendiriyoruz. Türkiye’ninbu alanda gelişmişbir altyapısı var.
Birebir sunumlarla sanayimizi, GÜNDER’in yaptıkları ve Türkiye’nin yaptıklarını anlatarak sektörün önünü açmaya çalışıyoruz. Ayrıca farkındalık yaratma amacındayız. Bundan sonraki dönemde geçen 20 seneye kıyasla sektör ve dernek daha hızlı büyüyecek.
Hedef pazarlarınız nereleridir?
Güneş termalde Avrupa’nın üçüncü büyük üreticisi Türkiye’dedir. Biz tüm Dünya’ya ihracat yapıyoruz. 75 milyon nüfusumuzun enerji verimliliği ihtiyacı varÖnemli miktarda da enerji ithalatımız var. Enerji çeşitliliğini arttırmamız gerekiyor. Güneş ülkesiyiz ama yeterince dokunmamışız. Güneşe dokunabilmek için yoğun faaliyetler yürüteceğiz.
-Bu ay İzmir’de gerçekleştireceğimiz uluslararası kongre hakkında bilgi verir misiniz?
SOLARTR amiral gemisi olacak. Uluslararası bir boyutu var. İki yılda konunun bütün taraflarını bir araya getireceğiz.
-SolarTR’nin teması ne olacak?
“Güneşe dokunmak” ana temamız olacak. Burada uluslararası 100’ü aşkın sunum olacak. İki salonda üç gün boyunca bilimsel Ar-Ge sonuçları paylaşılacak. Ayrıca iki salonda sanayi ve sektör oturumları ile eğitimler olacak. Toplamda 4 salonda sunumlar gerçekleştirilecek. İran, Mısır, Çin, ABD, Kanada, Almanya, İsviçre, KKTC ve Ürdün gibi ülkelerden katılım olacak. Bu kişilerden ayrı networking toplantılarımızda olacak.
Enerji Bakanlığı himayesinde İzmir’de Swiss Otel’de 19-21 Kasım’da gerçekleştirilecek.
Güneşle soğutma yapabilirsiniz, doğal ısıtma ve aydınlatma sağlayabilirsiniz. Bunların hepsinin vurgulandığı bir etkinlik olacak. Güneş giren ülkeye giren ülkeye refah girer. Güneş enerjisi ile istihdama destek veriyorsunuz. Ekonomik boyutunda tasarruf katkısı vardır. İthalatı azaltır. Çevresel olarak en az kirliliği yaratıyorsunuz. Türkiye’nin enerjide bağımsızlığı için çok büyük bir kaldıraç görevi görecek.
Almanya’nın üç misli potansiyeline sahibiz. Ancak kurulu güç olarak biz dünyada dördüncü, Almanya üçüncü sırada yeralıyor. Bugün 10 bin megavat olarak güneş ısılda kurulu kapasite gücümüz var.
Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre 2013 yılı sonu itibariyle güneşten ısı üretiminde kurulu güçsıralamasında Çin, ABD, Almanya ve Türkiye ilk dört arasında sıralaması yer alıyor.
Pazardaki oyuncu sayısı ne kadar ve pazarın büyüklüğü ne kadar?
Güneşten ısı üretiminde yerli üretici sayısı 90, güneş elektriğinde ise 15 civarı… Satış noktaları ise yüzlerce… Ve kurulu üretim kapasitesi 700 megavat seviyelerine ulaştı.
Sektörün hedefleri neler?
Kurulu güçte 2023 hedeflerine paralel olarak halen 100 megavata ulaşmaya çalışan güneş elektriğinin payının 2023 yılında 10 bin megavatı aşacağını öngörüyoruz. 3 bin megavat olarak da 2015 yılına yönelik belirtilen hedefler söz konusu…
Sektörün gündeminde olan lisanslı-lisanssız işletme başlığı nedir?
Sektör ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilecek. Lisansızlar daha hızlı yol alıyor ama ülkede daha önceki tecrübelerde gösteriyor ki hata yapmamaya özen gösterildi. Lisanslı da bu nedenle hızlı gelişecektir. Ancak onay mekanizmalarının hızlandırılması gerekiyor. İyi finansman kaynaklarının da yatırımcılarla buluşturulması lazım…
Bu sektöre bugüne kadar ne kadar yatırım yapıldı?
Tesis hariç yaklaşık 40 milyon Euro yatırım ve 1000 kişiye yakın istihdam yaratıldığını tahmin etmekteyiz.
Arazi temini sorunu nedir?
Arazi temininde prosedürden kaynaklanan hız sıkıntısı yaşanıyor. Bürokrasi de bazı iyileştirme çalışmaları var. Her açıdan güneşin önünü açmak gerekiyor.
Değerlendirme süreçleri ağır işliyor. Bugün 600 megavatlık proje için 9 bin megavatlık başvuru geliyor. Yatırımcı hazır, yatırım zemini uygun… Ama süreç ağır işliyor. Sahamız var, güneşimiz var. Yatırımcımız var. Yeter ki bunu hayata hızla geçirelim.
Yabancı sermayenin sektöre ilgisi ne düzeyde?
Sektörde yerli sanayi ağırlıklı gelişim gösterdi. Ama son yıllarda yabancı sermayeli şirketler Türkiye pazarını yakından inceliyorlar. Bu alandaki öncü Avrupa, Asya ve ABD’li firmalar pazara yönelik araştırma yapıyorlar. Türkiye’de kendi ofislerini açıyorlar.
Yaşadığınız diğer sorunlar neler?
Farkındalık yaratmak zorundayız. Nihai tüketiciden karar verme mercilerine kadar bu geçerli. Isıl ve elektrik değil daha makro ölçekli güneş enerjisinden nasıl faydalanabileceğimize odaklanmamız gerekiyor. Güneş enerjisinden soğutma da yapabilmeliyiz. Çatılarda panellerde kullanılabilir.
Kentsel dönüşüm bu konuda bir fırsattır. Mevcut yönetmelik dışında 2050 yılını öngörerek ve güneşten yararlanarak kentsel planlamalarımızı yapsak çok daha tasarruflu yapılar elde edecektik. Burada mimarlara da ulaşmamız lazım. Çünkü projeleri çizen onlar ve bu teknolojilerin önemini onlarla daha iyi aktaracağımızı düşünüyoruz.