Herşey 2017 yılında özellikle kadın ve aile merkezli küçük çiftçinin, kendi toprağında temiz tarım ile ürettiği ürününü, metropollerde lezzetli ve güvenilir tarım ürünleri arayanlarla aracısız buluşturmayı hayal ederek başladı. Temiz Hasat Tüketim Kooperatifi ile bu hayal bugün gerçek oldu ve binlerce insanın hayatına dokunuyor. Türkiye genelinde 40 çiftçi ile çalışan Temiz Hasat Tüketim Kooperatifi aracılığı ile bakliyattan zeytinyağına tarhanadan salçaya kadar çeşitli gıda ürünleri üretiliyor. Öncelikli hedef ise yereli kalkındırmak…
Üretimi desteklemenin tüketimi organize etmekle başladığını belirten Temiz Hasat Tüketim Kooperatifi Yönetim Kurulu Üyesi Dilara Kehale ile sistemin işleyişi, bugüne kadar yapılan çalışmalar ve hedeflerini TİCARET Sohbetleri’nde konuştuk.
- Öncelikle Temiz Hasat nasıl doğdu? Kısaca hikayesini öğrenebilir miyiz?
Temiz Hasat Tüketim Kooperatifi, 27 sivil toplum gönüllüsü tarafından 22 Aralık 2017 tarihinde kuruldu. Temiz Hasat gönüllüleri olarak, toprağın bereketinden dayanışmanın verimliliğine, bir zincir oluşturduk. Özellikle kadın ve aile merkezli küçük çiftçinin, kendi toprağında temiz tarım ile ürettiği ürününü, metropollerde lezzetli ve güvenilir tarım ürünleri arayanlarla aracısız buluşturmayı hayal ettik. Bununla birlikte, aramızdaki ziraat mühendisleri ile ürünün yetiştiği toprağı, suyu inceleyebilelim ve ürünü, kentteki tüketiciyle buluşturmadan önce akredite laboratuarlar aracılığıyla kontrolünü yapabilelim istedik. Çünkü tükettiğimiz gıdaların büyük çoğunluğunun, sağlığımızdan ve toprağımızdan her gün bir parça kopardığının bilincindeydik.
- Üretimler hangi bölgelerde yapılıyor?
Üretim bölgelerinin belirlenmesinde birçok kriterimiz var. Temiz ve mevsiminde tarım, kadının üretim ile ekonomiye katılımı, ortak üretim ile yöresel kalkınma gibi. Ürünlerimiz, bu kriterlerle eşleşen bölgelerde yapılıyor. Halen Edremit Körfezi (Balıkesir), Bafra Kızılırmak Deltası (Samsun), Gördes (Manisa), Osmaneli (Bilecik), Baklan (Denizli), İbradı (Antalya) bölgelerindeki 40’a yakın çiftçi ile çalışıyoruz.
- Ürünlerinizden biraz bahseder misiniz?
Temiz Hasat aracılığı ile bakliyattan zeytinyağına tarhanadan salçaya kadar çeşitli gıda ürünleri üretiliyor. Bazılarını sayarsak; zeytin, soğuk sıkım zeytinyağı, salça, domates püresi, peynir, kabuklu kuruyemişler, elma sirkesi, tam yağlı tulum peyniri, çeşitli meyve reçelleri, narenciye çiçekleri balı, yayık tereyağı, uç yaprak salamurası, tarhana, tam buğday unu, keçiboynuzu pekmezi…
-Temiz güvenilir gıda tüketmek isteyenler, Temiz Hasat’ın ürünlerine nasıl ulaşabiliyor?
Tüketiciler, e-ticaret ve dükkanlar yoluyla ürünlerimize ulaşılabiliyor. Şu an Şişli, Armutlu ve Ferahevler de bir dükkanımız var. Bu yıl içinde Sarıyer’de de dükkan açmayı planlıyoruz. Bunların yanı sıra dayanışma paketi dediğimiz özel bir satış yöntemimizi uyguluyoruz. Geniş kitleler tarafından kısa sürede benimsenen ve Temiz Hasat’ın geliştirdiği bu yöntemle, önce sipariş alıyor sonra da üretilmesini sağlıyoruz. Böylece hem üretici hem tüketici birlikte kazanıyor.
- Hedefleriniz nelerdir?
Bizler, ‘üretimi desteklemek, tüketimi organize etmekle başlar’ diyoruz. Bunun için temiz tarım, temiz gıda, adil ticaret, istihdam yaratmak ve de yereli kalkındırma hedeflerimiz arasında yer alıyor. En önemlisi de üreticilerimiz üretimlerini planlayabilsin ve tarımsal kalkınma yıl boyu sürsün. Çünkü sağlıklı ürünlerle beslenmek herkesin hakkı.
- Çok sayıda güvenilir gıda üretimi yaptığını iddia eden organizasyon var. Onlardan farkınız nedir?
Temiz Hasat, toplum yararına ve yöresel kalkınma amacıyla kurulmuş bir tüketim kooperatifi. Bu kapsamda da kooperatifin ortaklarına kar payı dağıtmama, elde edilen tüm karın, yörelerimizde kurulabilecek üretim birlikleri ve kooperatifleri kurmak için kullanılması kararını aldık. Tüm amacımız ülkemizde üreten kadın ve ailelerin, tarım ve hayvancılığın desteklenmesi, güçlenmesi.
-Temiz Hasat, bugüne kadar kaç kişinin hayatına dokundu ve onların yüzünde gülücük oluşmasını sağladı?
Bu güne dek 40′tan çok çiftçi ailenin, küçük çiftçinin hayatına dokunduk. Dayanışmamıza paket alarak veya dükkanlarımızdan alış-veriş yaparak katılan ve bundan mutluluk duyan şehirli tüketici sayısını ise binlerce.
-Dayanışma paketlerinde çeşitlenmeye gitmeyi düşünüyor musunuz?
Yıllık dayanışma paketlerimiz şimdilik iki boy. Ramazan, Yeni Yıl gibi dönemsel paketlerimiz var. Önümüzdeki dönemde ihtiyaç çeşitliliğine göre farklı boy ve içerikte paketler eklemeyi de düşünüyoruz.
-2021 yılına yönelik çalışma planlarınız hakkında bilgi verir misiniz? Ürün çeşidini ve birlikte çalıştığınız çiftçi sayısını arttırmaya yönelik çalışmalarınız var mı?
2021′de hedefimiz Temiz Hasat’ın kuruluş amacı olan küçük çiftçinin ekonomik ve sosyal kalkınmasında etki yaratacak çalışmaları arttırmak. Yeni yöreler ve tohumunu kendimiz seçerek ürettirdiğimiz ürünler belirledik. Paketlerimizde temel gıda maddelerini çeşitlendirirken, dükkanlarımızda da katma değerli ve günlük taze ürünler bulundurmak istiyoruz.
-27 kişi ile başlanan bu yolculukta destekçi sayısını arttırmak için ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?
27 kişi ile başladık ama yüzlerce dayanışma üyemiz oldu. Meselemizin sadece sağlıklı ve temiz beslenmek değil, toprağı, çiftçiyi, tohumu korumak, adil ticaret yapmak olduğunu anlatabilmek için yüz yüze toplantılardan sosyal medyaya kadar her yöntemi kullanıyoruz.
-Pandemi gibi çok zorlu bir süreçten geçiyoruz. Bu süreci nasıl yönettiniz-yönetiyorsunuz? Bu süreçte edindiğiniz tecrübeler neler oldu?
Salgının bize ilk öğrettiği şey, böyle durumlarda dayanışmanın ne kadar acil ve önemli olduğuydu. İyi organize olup gönüllülerimizi harekete geçirmekte başarılı olduk. Ardından, tedarik zincirinin kırılmaması için neler yapabileceğimizi planladık, üreticilerimize nasıl destek olabileceğimizi sorduk. Bir de, zaten tedbirli ve özenli olan paketleme ve perakende satış işlerimizi daha da saniter hale getirdik.
-Bu projenin geliştirilmesi ve hatta AB fonlarından yararlanılması konusunda bir çalışma var mı?
Kooperatifimiz, Avrupa Birliği Sivil Toplumu Güçlendirme III (CSSP-III) başlığına üretim bölgelerimizden olan Kızılırmak Deltası ve Edremit Körfezi için yazılan ortak bir proje ile 17 Eylül 2019 tarihinde başvurdu. Temiz Hasat olarak ikinci AB Hibe başvurumuzu yaptık. Bu başvuruda onaylanması halinde Bologna/İtalya merkezli partnerimiz (STK) ile birlikte Edremit Körfezi Bölgesi’nde zeytin ve zeytinyağı üretiminin Avrupa normlarına uygun hale getirimesi üzerine sürekli bir dialog başlatacağız ve bunu hem Türkiye hem İtalya’da eğitimler ve saha ziyaretleri ve çeşitli platformlarla destekleyeceğiz. AB Projesi’ne başvurduk ama onay alamadık.
Dayanışma Paketi satış yöntemini anlatır mısınız?
Biri çocuklu diğeriçocuksuz iki ailenin temel gıda ihtiyaçları düşünülerek hazırlanan iki ayrı boy dayanışma paketimiz var. Bu paketlerimizin satış yöntemi şöyle işliyor: Önce dayanışma paketinin ödemesi yapılıyor. Ardından aralarında tahıl, bakliyat, zeytin ve zeytinyağı, süt ürünleri, işlenmiş yaş ve kuru gıdalar (salça, turşu, reçel…), kabuklu kuruyemişler olarak 6 kategori ve 30 çeşit ürünün yer aldığı paketlerimiz, üç ayda bir tüketicinin adresine teslim ediliyor. Teslimatın yıla yayılmasıyla listedeki ürünlerin mevsiminde tüketilmesi sağlanıyor. Bu arada iki kişilik bir aile düşünülerek hazırlanan dayanışma paketi 2 bin 304 TL, üç ya da dört kişilik bir aile için daha uygun olan dayanışma paketi ise 3 bin 600 TL ödenerek satın alınabiliyor.