GÜNDEME DAİR…
O dönem TİM Başkanı Oğuz Satıcı, Ticaretten Sorumlu Bakan Kürşat Tüzmen… Türkiye kendisine Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılı olan 2023 yılı için 500 milyar dolar ihracat hedefi belirledi. Bu hedef üzerine kaç haber yaptık hatırlamıyorum bile… O günlerde sektörlerin 2023 hedeflerini kalıp soru olarak her röportajda sorar hale gelmiştik.
Bu hedef belirlenirken ortaya konan ergüman dünya ticaretinden Türkiye olarak yüzde 1,5 pay alarak yol alacağımız idi. Dünya ticaretinin her yıl ortalama yüzde 12 büyüyeceği ve 2023 yılında 35 trilyon dolar olacağı ön görülmüştü. Türkiye, bu pastanın yüzde 1.5′na göz dikmişti. Ancak 2008 başta olmak üzere 3 yılda bir yaşanan krizler gerçekleşen rakamlara olumsuz bir şekilde yansıdı.
Son olarak 2023 yılında ihracat hedefimiz 226 milyar dolar olarak revize edildi. Geçtiğimiz günlerde açıklanan Yeni Ekonomi Programı’nda 2023 yılı için belirlenen ihracat hedefi, 214 milyar dolar olarak yeniden revize edildi. İki kere revizyon yaşayan 2023 yılı ihracat hedefimiz var.
500 milyar dolarlık ihracat hedefi belirlenirken, o dönemde hayatta olan müteveffa iş adamı İshak Alaton, “200 milyar dolar ihracat hedefine ulaşırsak başarıdır” dediği için eleştirilmişti. Son revizyon yapıldığında aklıma ilk bu diyalog geldi.
Yıllık ihracatımız 2019 sonu itibariyle 180,5 milyar dolar olarak kayda geçti. Ki, bu verinin içinde serbest bölgelerden yapılan ihracat da var. Serbest bölgelerden yapılan ihracat, vakti zamanında bu hedefler belirlenirken dahil edilmemişti. Serbest bölgeleri dikkate almadığımızda; Türkiye’nin 2019 yılı ihracatının 165 milyar dolar olduğunu görüyoruz. 2020 yılında bu rakamın da altında kalacağız. 2021 yılı için 190 milyar dolarlık bir ihracat hedefinden söz ediliyor. 2023 yılında ise 214 milyar dolarlık ihracat hedefi talaffuz ediliyor. Bütün bunların olabilmesi için dünyada talebin artması gerekiyor. Bu talep artışının ne kadar olacağını zaman içerisinde göreceğiz.
Buradaki diğer önemli bir konu ise katma değerli ihracat… Mehmet Büyükekşi, TİM başkanlığı döneminde Türkiye’nin ihracatta kilogram başına değerinin 1,58 dolar olduğunu ve o dönemde bu rakamı Güney Kore seviyesi olan 3 dolara çıkarmayı hedeflediklerini söylemişti. Bugün geldiğimiz nokta ise kilogram başına ihracat değeri 1,2 dolar seviyesinde. Bu konuda daha çok çalışmamız gerektiği aşikar ve “
İhracat konusunda yeni bir yol haritasına mı ihtiyacımız var?” sorusu beraberinde geliyor. Rakamlar revize edilirken acaba ihracat stratejisinde de revizyon yapmamız gerekmiyor mu?
Bugün Türkiye’deki ilk 1000 ihracatçı toplam ihracatın yüzde 63′ünü yapıyor. KOBİ’leri ihracatın içine daha fazla dahil etmemiz gerekiyor. Pandemi süreci sonrasında yol haritasını yeniden güncellemek gerekiyor. E-ticarete daha fazla odaklanılması gerekiyor. Sanal fuarlara ağırlık verilmesi şart. Bu hedefleri belirlerken ilgili STK’ları oyunun içine daha fazla dahil etmek gerekiyor.
Bugün dünya ticaretinden yüzde 0,95 bir pay alıyoruz. Bizim hedefimiz ise yüzde 1.5
Hedefleri belirlerken hep bahar yaşayacakmışız gibi düşünüyoruz. Biraz da yanlışımız sanırım bu… Son dönemde gerek Türkiye, gerekse dünya ekonomisi hep kış yaşıyor. Bu nedenle hedef belirlerken kışı bahara çevirecek miyiz? Buna bakmak gerekiyor.
Kışları da düşünerekten hedef belirlemek şart gibi görünüyor.