Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2020 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda ilgi çekici hedefler vardı. Ancak benim en çok dikkatimi çeken zaman zamanda gündeme getirdiğim ve her daim gündemde kalması gerektiğine inandığım geri dönüşüm başlığında idi.
Bakanlık, 2023 yılında, bugün yüzde 13 seviyesinde olan evsel atık geri kazanım oranını en az yüzde 35 seviyesine çıkarmayı hedefliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde 2017′de başlatılan Sıfır Atık Projesi, halen 25 bin kurum binasında uygulanıyor. Bugüne kadar 4 milyon tonun üzerinde değerlendirilebilir atık toplandı ve geri dönüşüme kazandırıldı.
Uygulamanın tam anlamıyla hayata geçirilmesiyle birlikte, yıllık 20 milyar TL’lik bir ekonomik kazanç, 100 bin kişiye doğrudan istihdam sağlaması hedefleniyor.
Hatırlayacaksınız, Sıfır Atık Projesi çatısı altında 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren plastik poşetleri ücretlendirildi. Bakanlık verilerine göre poşet kullanımındaki azalma 2019 yılı ilk 9 ayında yüzde 77 oranında oldu. Zorunlu depozito uygulaması da 2021 yılı itibarıyla başlayacak. Hedef, 2023 yılında bugün yüzde 13 seviyesinde olan evsel atık geri kazanım oranını, en az yüzde 35 seviyesine çıkarmak.
Kamu kuruluşlarında önemli ölçüde yol alınan bu çalışmanın bireysel konutlarda daha etkin olması için nasıl bir çalışma yapılacağı ise sunumda yoktu. Bu konuda daha fazla ayrıntı görmeyi arzu ederdim. Açıkçası atık ve geri dönüşüm başlığında ne zaman seferberlik ilan edeceğiz merakla bekliyorum.
Öte yandan 2002 yılında 15 olan katı atık düzenli depolama tesisi sayısı bu yıl 88′e ulaştı. Bu tesislerle, 1160 belediyede nüfusun yüzde 79′una hizmet veriliyor. Bunun yanında Bakanlık, yerel yönetimlerin çevre yatırımları için son 16 yılda, araç destekleri de dahil 13 bin 816 adet projeye 2 milyar 310 milyon lira nakdi yardım yaptı. 2019 yılında ise çöp toplama ve yol süpürme aracı, vidanjör, arazöz gibi 582 araç için bisiklet ve yürüyüş yolu, atık su arıtma ve katı atık tesisi gibi 659 proje için toplam 527 milyon lira destek sağlandı. 2014-2020 yıllarını kapsayan IPA-II döneminde; çevre ve iklim konusundaki yatırımlarda kullanılmak üzere, 335 milyon Euro tahsis edildi. 14 içme suyu, atıksu ve katı atıkları içeren altyapı projesi ile 14 kapasite geliştirme projesinin finansman kararı alındı. Bu desteklerin takibinin destek verilmesi kadar önemli olduğunu da unutmamak gerekiyor.